1. Hoàn thiện hạ tầng số – nền tảng cho chuyển đổi

Một trong những trụ cột đầu tiên của chuyển đổi số trong ngành thanh tra là xây dựng và hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ, hiện đại. Cơ quan thanh tra các cấp cần được trang bị hệ thống mạng nội bộ an toàn, ổn định, có khả năng kết nối thông suốt với các cơ quan nhà nước khác. Bên cạnh đó, việc đầu tư máy chủ, phần mềm bản quyền, trang thiết bị đầu cuối phục vụ công việc cũng cần được chú trọng.

Song song, ngành thanh tra cần đẩy mạnh tích hợp, chia sẻ dữ liệu từ các bộ, ngành như tài chính, đất đai, xây dựng, thuế… nhằm tạo nền tảng dữ liệu dùng chung phục vụ phân tích, giám sát và phát hiện dấu hiệu vi phạm từ sớm, từ xa.

2. Xây dựng hệ thống phần mềm nghiệp vụ chuyên sâu

Để chuyển đổi phương thức làm việc truyền thống sang môi trường số, ngành thanh tra cần phát triển các hệ thống phần mềm quản lý toàn bộ quy trình thanh tra – từ lập kế hoạch, triển khai, kết luận đến theo dõi, giám sát sau thanh tra. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) vào phân tích rủi ro, lập cảnh báo sớm sẽ là công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra.

Ngoài ra, các phần mềm báo cáo, thống kê số liệu tự động, tích hợp chữ ký số, hệ thống lưu trữ hồ sơ điện tử sẽ giúp giảm thiểu thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí.

3. Chuyển đổi phương thức làm việc

Việc từng bước thay đổi thói quen làm việc từ “giấy tờ” sang “số hóa” là bước tiến lớn trong cải cách hành chính ngành thanh tra. Các hoạt động như họp trực tuyến, tiếp công dân qua nền tảng số, xử lý văn bản qua phần mềm điện tử, lưu trữ hồ sơ số, ký số trong quy trình nghiệp vụ... đã và đang được triển khai hiệu quả ở nhiều địa phương.

Đặc biệt, hình thức “thanh tra điện tử” – trong đó hồ sơ, quy trình được thực hiện hoàn toàn trên nền tảng số – đang cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc minh bạch, nâng cao trách nhiệm, giảm thiểu gian lận và tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp giám sát.

4. Tăng cường năng lực và bảo đảm an toàn thông tin

Con người là trung tâm của chuyển đổi số. Do đó, ngành thanh tra cần tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có năng lực ứng dụng công nghệ, tư duy số và khả năng thích ứng với phương thức làm việc mới. Đồng thời, cần thu hút, phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin có trình độ cao để xây dựng và vận hành hệ thống số của ngành.

Đi đôi với đó là yêu cầu đảm bảo an toàn, an ninh thông tin. Các hệ thống công nghệ thông tin trong ngành thanh tra cần được thiết kế theo hướng bảo mật nhiều lớp, giám sát thường xuyên, có phương án phòng ngừa và ứng phó sự cố hiệu quả.

5. Cơ chế, chính sách đồng bộ

Cuối cùng, để chuyển đổi số đạt hiệu quả bền vững, cần một hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng. Các quy định pháp luật liên quan đến hồ sơ điện tử, chữ ký số, dữ liệu mở, bảo mật thông tin… cần được hoàn thiện, đồng bộ giữa các ngành, các cấp. Đồng thời, cơ chế phối hợp, chia sẻ dữ liệu giữa ngành thanh tra với các bộ, ngành, địa phương cần được xây dựng chặt chẽ, thực chất và hiệu quả.

Chuyển đổi số là con đường tất yếu, nhưng không dễ dàng. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng bộ trong hành động và cách làm bài bản, ngành thanh tra hoàn toàn có thể tận dụng cơ hội này để hiện đại hóa, minh bạch hóa và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra trong thời kỳ mới.